Zanim odpowiem na to pytanie, przypomnę iż zgodnie z przepisami, środki ochrony indywidualnej to wszelkie środki noszone lub trzymane przez pracownika w celu jego ochrony przed jednym lub większą liczbą zagrożeń związanych z występowaniem niebezpiecznych lub szkodliwych czynników w środowisku pracy, w tym również wszelkie akcesoria i dodatki do tego celu. Można tu wymienić takie środki jak: odzież ochronna, środki ochrony głowy, kończyn dolnych i górnych, twarzy i oczu, układu oddechowego, słuchu, środki ochrony przed upadkiem z wysokości oraz dermatologiczne środki ochrony indywidualnej.
Każdy pracodawca doskonale wie, że do jego podstawowych obowiązków należy zapewnienie swoim pracownikom środków ochrony indywidualnej, i to takich środków, które spełniają wymagania dotyczące oceny zgodności. Pracownik nieodpłatnie otrzymuje takie środki. W razie szkody odpowiada za nie w pełnej wysokości, natomiast z chwilą odejścia z pracy, powinien zdać wszelkie otrzymane środki lub wyliczyć się z nich, gdyż stanowią one własność pracodawcy. Istotne jest aby przed przystąpieniem do wykonywania pracy na danym stanowisku, pracodawca poinformował swoich podwładnych o istniejących zagrożeniach, w szczególności o tych zagrożeniach, przed którymi chronić ich będą środki ochrony indywidualnej. Pracownik musi wiedzieć po co ma używać tych środków a także w jaki sposób prawidłowo je założyć i jak z nich korzystać. Niestety wielu pracowników korzysta z nich nieprawidłowo. Problem dopasowania środków ochrony indywidualnej w szczególności dotyczy sprzętu ochrony układu oddechowego (szczelnego przylegania części twarzowej) oraz ochrony słuchu (precyzyjnego dopasowania wkładek oraz nauszników przeciwhałasowych). W takiej sytuacji może dojść do poważnego zagrożenia dla zdrowia i życia, gdyż stosowane środki są po prostu nieskuteczne, a ochrona tylko pozorna. Zatem istotną kwestią jest aby pracodawca w przystępny sposób wytłumaczył i zaprezentował np. w formie pokazu, jak prawidłowo należy założyć i użytkować dany środek ochrony. Poprawne stosowanie podnosi zarówno bezpieczeństwo, jak również komfort pracy. Dzięki temu pracownicy chętniej stosują sprzęt ochronny, co stanowi korzyść zarówno dla pracownika jak i pracodawcy. Informacje odnośnie sposobów używania środków ochrony indywidualnej, ich kontroli i konserwacji, pracodawca przedstawia w zrozumiałej dla pracowników instrukcji, do której wydania zobowiązują go ogólne przepisy bhp. Potwierdzenie przez pracownika na piśmie zaznajomienia się między innymi z zasadami bhp, które stanowią treść instrukcji jest jednocześnie potwierdzeniem zaznajomienia się ze sposobami posługiwania się środkami ochrony indywidualnej.
Kolejnym ważnym obowiązkiem pracodawcy jest dbanie o sprawność środków ochrony indywidualnej, ich konserwację oraz ich stosowanie przez pracowników zgodnie z przeznaczeniem. Odnosi się to w szczególności do nadzorowania aby pracownicy użytkowali przydzielone im środki ochrony indywidualnej zgodnie z ustalonymi przez pracodawcę zasadami oraz załączoną instrukcją użytkowania. Ważne jest ich stosowanie w czasie całego czasu ekspozycji na zagrożenie. Nigdy nie wolno pozwalać na wyjątki od tej reguły, szczególnie w przypadku tzw. prac dorywczych podczas których pracownicy zapominają lub pomijają stosowanie środków ochronnych. Każdy pracownik powinien wiedzieć iż, środki ochrony indywidualnej wymagają starannego obchodzenia się z nimi. Po zakończeniu użytkowania powinny być wyczyszczone oraz odpowiednio przechowywane (na przykład w suchej, czystej szafce, a w przypadku małych przedmiotów, takich jak okulary dodatkowo w pudelku lub futerale). Z zasady przeznaczone są do osobistego użytku. Jeżeli okoliczności wymagają, aby dany sprzęt był noszony przez więcej niż jedna osobę, należy podjąć odpowiednie działania w celu zapewnienia aby takie użytkowanie nie stwarzało jakichkolwiek problemów zdrowotnych lub higienicznych dla różnych użytkowników. Środki ochrony indywidualnej uszkodzone lub nadmiernie wyeksploatowane powinny być niezwłocznie wycofywane z użytkowania. Nie zapominajmy również o tym, że do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie prania, konserwacji, naprawy, odpylania i odkażania środków ochrony indywidualnej. Zgodnie z przepisami pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. Jest to bezwzględny obowiązek pracodawcy. Jeżeli z jakiś powodów nie przydzielił on pracownikowi odpowiednich środków ochrony indywidualnej, to pracownik może odmówić wykonywania pracy aż do czasu ich przydzielenia. W takiej sytuacji, jeżeli pracownik jest gotowy do świadczenia pracy, ale nie może jej świadczyć z przyczyny leżącej po stronie pracodawcy, przysługuje mu wynagrodzenie za czas nie wykonywania pracy.W ostatnich latach nastąpił wielki postęp w dziedzinie środków ochrony osobistej. Jest to związane zarówno z ogólnym postępem technologicznym, jak i przywiązywaniu coraz większej wagi do bezpieczeństwa pracy. Dziś, w większości zawodów związanych z pracą fizyczną, występuje konieczność stosowania odpowiednich ubrań i osłon.
Rękawice są standardem niemal w każdym takim zawodzie. Nowoczesność związana jest przede wszystkim z postępem w materiałoznawstwie, gdzie pierwszorzędną rolę odgrywają tworzywa sztuczne oraz tkaniny syntetyczne o bardzo różnych właściwościach. Drobne elementy metalowe są zastępowane innymi, plastikowymi, a jeśli są metalowe – mogą to być specjalnie tworzone stopy zwiększające pożądane cechy (np. wytrzymałość lub elastyczność). Mamy wobec tego do czynienia z przemysłem wysokich technologii, w którym wykorzystuje się materiały i elementy sprawdzone w ekstremalnych warunkach, np. w kosmosie. W ostatnich latach powszechna stała się odzież tzw. inteligentna. Jest to aktywna odzież, która reaguje na bodźce zewnętrzne lub wewnętrzne, takie jak temperatura, promieniowanie czy wilgotność. Nowoczesne włókna potrafią reagować także na zmienne naprężenia, dzięki czemu w określonych warunkach materiał staje się wytrzymalszy. Odzież aktywna potrafi np. zapewnić komfort cieplny dzięki umieszczonym wewnątrz elementom grzejnym. Producenci poświęcają dużo uwagi odpowiedniej wentylacji elementów odzieży. Na rynku pojawiają się nowe materiały, które działając na zasadzie membrany, zapewniają odpowiednie odprowadzenie wilgoci (potu), przy jednoczesnym zapobieganiu przedostawaniu się wilgoci z zewnątrz (np. w czasie opadów deszczu). Spośród nowoczesnych elementów ubioru z pewnością można wymienić rękawice. Są one odporne na przecięcia, chemikalia, wysokie temperatury oraz zapewniają wysoki komfort użytkowania. Warto też dodać, że rękawice takie mogą być dopuszczone do kontaktu z żywnością. Materiały, z których wykonane są takie rękawice muszą spełniać wymagania w zakresie ochrony biologicznej.
W dzisiejszych czasach pracodawca bez problemów może wybrać sobie dostawcę, reprezentującego producentów i importerów środków ochrony indywidualnej z całego świata. W ofercie dostawcy możemy liczyć m.in. na następujące usługi: doradztwo w zakresie doboru właściwych środków ochrony indywidualnej, dowóz towaru do klienta, pokazy i prezentacje oferowanego towaru u klienta, profesjonalne programy komputerowe wspomagające służby bhp i działy zaopatrzenia, w tym zakresie począwszy od doradztwa technicznego poprzez fazę projektową, aż do wykonawstwa. Tak więc każdy dostawca z zaangażowaniem dostarczy rozwiązania, które pomogą nam zapewnić ochronę przed zagrożeniami w miejscu pracy.
Reasumując, stwierdzam iż warto inwestować w środki ochrony indywidualnej, gdyż odgrywają one istotną rolę profilaktyczną w sferze przeciwdziałania wypadkom przy pracy, chorobom zawodowym i innym schorzeniom związanym z warunkami pracy. Nie ukrywam, że wydatki ponoszone przez pracodawcę w związku z ich zapewnieniem są stosunkowo wysokie. Szczególnie są odczuwalne w początkowej fazie działalności zakładu, kiedy nie mamy jeszcze przychodów, a już ponosimy koszty. Pracodawca powinien jednak wziąć pod uwagę sytuacje, które mogą wydarzyć się w przyszłości, np. wypadek. Określając czas stracony wskutek wypadku przy pracy jakiemu uległ pracownik z powodu nie zastosowania środków ochrony indywidualnej, należy uwzględnić czas stracony przez osobę poszkodowaną w dniu wypadku, czas stracony przez inne osoby (np. udzielające pierwszej pomocy poszkodowanemu, towarzyszące mu w drodze do lekarza lub domu, przyglądające się zdarzeniu itp.), czas związany z zastępowaniem poszkodowanego, czas poświęcony na dochodzenie powypadkowe oraz czas na planowanie i prowadzenie prac badawczo - rozwojowych. Do ponoszonych kosztów przez przedsiębiorstwo związanych z wypadkiem należą także dodatkowe wynagrodzenia związane z pracą w nadgodzinach, odszkodowania i inne świadczenia pieniężne. Uwzględnić tu również należy koszty związane z wynajęciem maszyn, zleceniem produkcji, naprawami wykonanymi poza zakładem oraz koszty transportu poszkodowanego i płatnej pomocy medycznej poza zakładem pracy. Straty w majątku trwałym i obrotowym to koszty straconych wskutek wypadku surowców, półwyrobów lub wyrobów gotowych oraz straty w wyposażeniu (maszyny, narzędzia, pojazdy). Związane z wypadkiem przerwy w produkcji, obniżenie wydajności i jakości pracy powodują utratę przychodów.
Podsumowując, uważam iż, pieniądze wydane na zapewnienie dla naszych pracowników najnowszych środków ochrony indywidualnej, w dalszej perspektywie czasu, zwrócą się nam z nawiązką.
Podstawa prawna na dzień 11.08.2017r.:Ustawa Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141). Tekst jednolity: Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks pracy (Dz.U. 2016 poz. 1666),Obwieszczenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 sierpnia 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650),Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz.U. 2002 nr 166 poz. 1360). Tekst jednolity: Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 9 czerwca 2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o systemie oceny zgodności (Dz.U. 2017 nr 0 poz. 1226),Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. 2005 nr 259 poz. 2173).